به گزارش تحریریه، وزیر خارجه آمریکا در آغاز سفر پنج‌روزه خود به خاورمیانه، وارد ریاض می‌شود. آنتونی بلینکن در پنجمین سفر خود به منطقه از آغاز جنگ اسرائیل و غزه، بعد از عربستان سعوی به اسرائیل، مصر، قطر و کرانه باختری خواهد رفت. سفر بلینکن درست پس از مجموعه حملات هوایی آمریکا به مقر گروه‌های نظامی در عراق، سوریه و یمن صورت می‌گیرد. آمریکا با کمک برخی متحدانش از جمعه بیش از ۸۰ موضع این شبه‌نظامیان را در عراق و سوریه بمباران کرده و حملاتی نیز به مواضع انصارالله یمن ازجمله در صنعا، پایتخت، انجام داده است که کشتی‌ها در دریای سرخ را هدف حمله پهپادی و موشکی قرار می‌دهند. به گزارش شرق، هفته گذشته یک پایگاه نظامی آمریکا در اردن هدف حمله پهپادی قرار گرفت که باعث کشته‌شدن سه نظامی آمریکایی شد. جو بایدن پس از آن گفت این حمله‌ها بی‌پاسخ نخواهند ماند و حملات ارتش آمریکا از جمعه و پس از گذشت پنج روز شروع شد. جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی بایدن، گفت حملات این‌چنینی فعلا متوقف نمی‌شوند، هرچند آمریکا قصد تنش‌زایی ندارد.
فرهاد علاء‌الدین، مشاور امور خارجه نخست‌وزیر عراق نیز گفت دولت عراق گروه‌های نظامی را متقاعد کرده که واکنش نشان ندهند. بااین‌حال، روز گذشته نیروهای کرد تحت حمایت آمریکا در سوریه اعلام کردند در حمله پهپادی به منطقه دیرالزور شش نفر از اعضایشان کشته شده‌اند. المسیره، شبکه تلویزیونی حوثی‌های یمن نیز روز گذشته گزارش داد هواپیماهای آمریکایی ۱۵ حمله شبانه در مناطقی در غرب یمن انجام داده‌اند. سرفرماندهی مرکزی ارتش آمریکا در منطقه گفت موشک‌هایی را که حوثی‌ها آماده شلیک به کشتی‌ها در دریای سرخ می‌کردند، هدف قرار داده است.
موضوع غزه هم در دستور کار گفت‌وگوهای بلینکن قرار دارد؛ ازجمله افزایش کمک‌رسانی به این باریکه، آتش‌بس و آزادشدن یا مبادله گروگان‌های اسرائیلی. بلینکن پیش از این سفر و در پی هشدارهای مکرر گروه‌های امدادی درباره پیامدهای ویرانگر جنگ که به ماه پنجم خود نزدیک می‌شود، بر لزوم «پاسخ فوری به نیازهای بشردوستانه در غزه» تأکید کرد. بلینکن پیش از عزیمت به منطقه گفت بحران انسانی ازجمله موضوعاتی خواهد بود که روی آن تمرکز خواهد کرد. وزیر خارجه آمریکا همچنین در تماس تلفنی با شاهزاده فیصل بن‌فرحان، همتای سعودی خود، گفت رسیدگی فوری به نیازهای بشردوستانه در غزه و دستیابی به ثبات در خاورمیانه، اولویت‌های مشترکی است که آمریکا و سعودی دنبال می‌کنند. پیش‌بینی شده که بلینکن در سفر منطقه‌ای خود، درباره پیشنهاد آتش‌بس که در نشست ماه گذشته مقامات ارشد آمریکایی، اسرائیلی، مصری و قطری در پاریس ارائه شد، مذاکره کند.
ضرباهنگ اقدامات دیپلماتیک با تشدید حملات در عراق و سوریه در همبستگی با حماس که واکنش متقابل ایالات متحده را به دنبال داشته، افزایش یافته است. به گفته یک منبع حماس، پیشنهاد آتش‌بس جدید، توقف اولیه جنگ را برای یک دوره شش‌هفته‌ای اعلام می‌کند که آزادی گروگان‌های نزد حماس در ازای آزادی اسرای فلسطینی را به دنبال خواهد داشت. در عین حال، حماس تأکید کرده که هنوز توافقی حاصل نشده و برخی از مقامات اسرائیلی نیز مخالفت خود را با هرگونه امتیازدهی اعلام کرده‌اند.
این در حالی است که رفح که سازمان ملل متحد با توجه به تشدید «وخامت» اوضاع آن ابراز نگرانی عمیق کرد، اکنون بیش از نیمی از جمعیت ۲.۴ میلیون نفری غزه را پس از آوارگی در نتیجه عملیات نظامی اسرائیل، در خود جای داده است. از سویی ارتش اسرائیل آخر هفته گذشته با پیشروی در راستای جنوب به سمت این شهر مرزی، نسبت به ورود نیروهای زمینی اسرائیل به رفح هشدار داد. منابع «العربیه» بامداد روز گذشته از شنیده‌شدن صدای گلوله‌باران در مناطق شرق رفح و خان‌یونس، کلان‌شهر غزه خبر دادند. اسرائیل مدعی است اعضای حماس در خان‌یونس حمله هفتم اکتبر را تدارک دیده‌اند و مقامات ارشد حماس در این شهر مخفی شده‌اند. ارتش اسرائیل اعلام کرد نیروهایش به «حملات هوایی هدفمند» در مرکز و شمال غزه ادامه می‌دهند.
جیک سالیوان در همین ارتباط به سی‌بی‌اس گفت نیازهای مردم فلسطین در کانون توجه بلینکن قرار دارد. سالیوان گفت ایالات متحده بر این باور است که تضمین توافق برای آزادی گروگان‌هایی که حماس در حمله خود اسیر کرد، ازجمله گروگان‌های آمریکایی و یک وقفه بشردوستانه همراه با آن، حیاتی است. او گفت: «این به نفع امنیت ملی ایالات متحده است. ما بی‌وقفه بر آن تأکید خواهیم کرد؛ بنابراین این یک اولویت اساسی برای ماست».
پیش‌تر بلینکن در دیدار با سیگرید کاگ، هماهنگ‌کننده ارشد سازمان ملل برای کمک‌های بشردوستانه و بازسازی غزه، بر نقش سازمان ملل متحد برای کمک به فلسطینی‌ها در غزه تأکید داشت. او گفت: «ما در وهله اول با سیگرید، با اسرائیل، مصر و دیگر طرف‌های ذی‌ربط همکاری نزدیکی خواهیم داشت تا کمک‌ها را به حداکثر برسانیم، اما نه‌تنها برای ورود به غزه، بلکه برای افرادی که در غزه به آن نیاز دارند، ازجمله در شمال و از این جهت سازمان ملل متحد یک شریک اساسی و حیاتی باقی خواهد می‌ماند».
بلینکن پس از گفت‌وگویش با محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، در ماه ژانویه گفته بود سعودی‌ها همچنان با «علاقه آشکار» به دنبال عادی‌سازی روابط با اسرائیل هستند. آخرین سفر بلینکن به خاورمیانه در حالی انجام می‌شود که ایتامار بن‌گویر، وزیر امنیت ملی اسرائیل، به وال‌استریت ژورنال گفت آمریکا به‌عنوان متحد کلیدی اسرائیل، حمایت کافی از خود نشان نداده است. او در مقاله‌ای نوشت: جو بایدن (رئیس‌جمهوری آمریکا) به‌جای حمایت کامل از ما، مشغول کمک‌های بشردوستانه و رساندن سوخت (به غزه) است که به دست حماس می‌رسد. سخنان تند او پس از اعمال تحریم‌های واشنگتن علیه چهار شهرک‌نشین افراطی در بحبوحه خشونت‌ها علیه غیرنظامیان فلسطینی در کرانه باختری انجام شد. نتانیاهو علاوه بر اختلافات درون کابینه خود، با خشم عمومی درباره سرنوشت اسرای باقی‌مانده نیز مواجه است.
اصرار نتانیاهو بر مواضع خود
در آستانه سفر بلینکن به منطقه، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در جلسه هفتگی کابینه خود گفت نابودی حماس هدف اساسی اوست. به گفته نتانیاهو، تحقق این هدف منوط به سه شرط انهدام گردان‌های باقی‌مانده حماس، تداوم عملیات پاکسازی و خنثی‌سازی شبکه تونل‌های این گروه است. او در ارتباط با شرط نخست ادعا کرد از مجموع ۲۴ گردان حماس، ۱۷ گردان آن تاکنون شکست خورده است. نخست‌وزیر اسرائیل در رابطه با شرط دوم گفت عملیات پاکسازی از طریق حملات هوایی در مناطق شمالی و مرکزی غزه ادامه دارد و در نهایت خنثی‌سازی شبکه تونل‌های حماس، به گفته بنیامین نتانیاهو، به زمان بیشتری نیاز دارد.
نخست‌وزیر اسرائیل تصریح کرد تا زمان نابودی حماس، بازگشت تمامی گروگان‌ها و حصول اطمینان از اینکه غزه بار دیگر تهدیدی علیه اسرائیل نخواهد بود، جنگ ادامه خواهد داشت. بنیامین نتانیاهو در ارتباط با احتمال توافق با حماس بر سر آزادی گروگان‌های اسرائیلی گفت: «ما با هر توافقی و به هر قیمتی موافقت نخواهیم کرد». او برخی گزارش‌ها درباره موافقت اسرائیل در ارتباط با آزادی تعداد زیادی از فلسطینی‌ها را نادرست خواند.
اسرائیل به دنبال آزادی حدود ۱۱۶ گروگان زنده‌ای است که هنوز در اسارت حماس به سر می‌برند. در مقابل، حماس در پی پایان عملیات نظامی اسرائیل و همچنین آزادی هزاران زندانی فلسطینی از زندان‌های اسرائیل است. در چنین شرایطی، شبکه «فرانسه۲۴» گزارش داد اختلاف‌های داخلی در حماس بر سر آتش‌بس احتمالی افزایش یافته است. کلر پاکالین، خبرنگار این شبکه گفت حماس در حالی مشغول بررسی طرح آتش‌بس پیشنهادی است که یحیی سنوار، رهبر حماس در غزه، خواهان وقفه در جنگ است، ولی رهبران سیاسی حماس که در قطر مستقر هستند، خواهان آتش‌بس دائمی و تضمین طرح بازسازی غزه پس از پایان جنگ با اسرائیل هستند. اسرائیل هم گفت که به شرط آزادی تمام افرادی که همچنان گروگان حماس هستند، با برقراری آتش‌بس موقت موافق است. مصر و قطر همچنان امیدوارند با حمایت ایالات متحده بتوانند دو طرف را برای تن‌دادن به طرح آتش‌بس راضی کنند.
تأکید بر لزوم کمک به آنروا
از طرف دیگر، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هشدار داد قطع کمک‌های مالی بین‌المللی به آژانس امدادرسانی و کاریابی ملل متحد برای آوارگان فلسطینی، آنروا، جان صدها هزار نفر را به خطر می‌اندازد. به گزارش رویترز، جوزپ بورل در یادداشتی نوشت: «کاهش بودجه آنروا هم نامتناسب و هم خطرناک خواهد بود». او افزود: «تخلف برخی نباید منجر به مجازات دسته‌جمعی کل افراد شود». به دنبال انتشار اخباری مبنی بر دست‌داشتن شماری از کارکنان آنروا در حمله هفتم اکتبر گروه حماس به اسرائیل، شماری از کشورها، ازجمله ایالات متحده و بریتانیا، کمک مالی به این نهاد را متوقف کرده‌اند.این نهاد وابسته به سازمان ملل متحد اعلام کرد در صورت تعلیق بودجه، احتمالا مجبور خواهد شد تا پایان ماه جاری میلادی، تمامی عملیات خود را در خاورمیانه، نه‌تنها در غزه، متوقف کند.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در یادداشت خود نوشته است که وجوه متوقف‌شده از سوی برخی کمک‌کنندگان بالغ بر ۴۴۰ میلیون دلار است که تقریبا نیمی از بودجه مورد انتظار آژانس در سال جاری میلادی است. به گفته جوزپ بورل، نه کمیسیون اروپا و نه دو اقتصاد بزرگ اتحادیه اروپا، یعنی آلمان و فرانسه، تصمیم به تعلیق کمک‌های مالی خود به آژانس امدادرسانی و کاریابی ملل متحد برای آوارگان فلسطینی ندارند. اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۲، پس از ایالات متحده و آلمان، سومین کمک‌کننده بزرگ به این نهاد کمک‌رسان بوده که در سال ۱۹۴۹ تأسیس شده است. آنروا برای ارائه خدمات مدنی و بشردوستانه به نزدیک به شش میلیون آواره فلسطینی در نوار غزه، کرانه باختری و اردوگاه‌های دیگر در کشورهای عرب منطقه، حدود ۳۰ هزار فلسطینی را به خدمت گرفته است.
منبع: دیپماسی ایرانی
پایان/
نظر شما